Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi, UNESCO Yaşayan İnsan Hazinesi listesine masal anlatısı alanında Türkiye'den dahil olan ilk ve tek kişi olan Fatma Önkol'u konu alan özel bir söyleşi gerçekleştirdi. Konuşmacılar, "Masal Anası" olarak tanınan Önkol'un hayatı, kültürel miras taşıyıcılığı ve masal geleneğine katkılarını değerlendirdi.
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi, UNESCO tarafından Türkiye'deki tek "Edebiyat Şehri" olarak tescillenen Kahramanmaraş'ın kültürel kimliğini güçlendirmeye yönelik etkinlikler düzenlemeyi sürdürüyor. Aralık ayı kültür sanat programı kapsamında, şehrin sözlü kültür mirasını gelecek kuşaklara aktarmayı hedefleyen bir söyleşi organize edildi. Necip Fazıl Kısakürek Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen "UNESCO Yaşayan İnsan Hazinesi: Kahramanmaraşlı Masal Anası Fatma Önkol" başlıklı programa, edebiyat ve kültür dünyasından isimler katıldı. Başkent Üniversitesi'nden Dr. Öğr. Üyesi Aysun Ezgi Yılmaz, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi'nden Dr. Öğr. Üyesi Kadirhan Özdemir ve Fatma Önkol'un oğlu Dr. Öğr. Üyesi Abdulkadir Önkol konuşmacı olarak yer aldı.
Edebiyatseverlerin yoğun ilgi gösterdiği programda, 1949 yılında Kahramanmaraş'ta doğan ve "Masal Anası" olarak bilinen Fatma Önkol'un hayatı ile kültürel miras taşıyıcılığı ele alındı. 2021 yılında UNESCO tarafından "Yaşayan İnsan Hazinesi" unvanına layık görülen Önkol'un, sözlü anlatım geleneğini nasıl koruduğu ve aktardığı örneklerle anlatıldı. Söyleşide, masalların yalnızca çocuklara yönelik olmadığı, toplumun değerlerini, hafızasını ve kimliğini taşıyan önemli kültürel unsurlar olduğuna dikkat çekildi. Fatma Önkol'un masalları aracılığıyla Kahramanmaraş kültürünün, yerel dilin ve geleneklerin yaşatıldığı vurgulandı.
UNESCO'nun Yaşayan İnsan Hazinesi listesinde Türkiye'den 92 isim bulunuyor. Fatma Önkol, bu listeye giren ilk ve tek masal anlatıcısı olma özelliğini taşıyor. Aynı zamanda Türkiye'nin tescilli ilk ve tek masal anlatıcısı olan Önkol, masal geleneğini yaşatan nadir kültürel miras taşıyıcılarından biri olarak öne çıkıyor.
Programda konuşan Dr. Öğr. Üyesi Aysun Ezgi Yılmaz, "Masal Anası Fatma Önkol, yalnızca masal anlatan bir isim değil; sözlü kültürün yaşayan bir arşividir. Onun anlattığı her masal, Anadolu'nun kolektif hafızasını, değerlerini ve duygularını bugüne taşımaktadır. UNESCO'nun Yaşayan İnsan Hazinesi yaklaşımı, tam da bu noktada kültürel sürekliliği esas alır. Fatma Önkol, masalı bir eğlence unsuru olmaktan çıkarıp kültürel bir direniş ve aktarım aracına dönüştürmüştür. Bu yönüyle akademik anlamda da son derece kıymetli bir miras temsilcisidir" dedi.
Dr. Öğr. Üyesi Kadirhan Özdemir ise, "Kahramanmaraş, edebiyatın ve sözlü kültürün mayalandığı çok özel bir şehir. Fatma Önkol da bu kültürel iklimin yetiştirdiği en özgün değerlerden biri. Masallar aracılığıyla yalnızca hikâyeler değil; ahlak, gelenek, dil ve toplumsal hafıza aktarılmakta. Masal Anası'nın önemi, bu geleneği doğal haliyle yaşatabilmiş olmasında yatıyor. Onu 'Yaşayan İnsan Hazinesi' yapan da tam olarak budur: samimiyet, süreklilik ve kültürel sadakat" ifadelerini kullandı.
Fatma Önkol'un oğlu Dr. Öğr. Üyesi Abdulkadir Önkol, "Annem için masal anlatmak bir meslek değil, bir yaşam biçimiydi. O, masallarıyla çocuklara umut, büyüklere ise geçmişi hatırlattı. Evimizin içinde başlayan bu anlatılar, zamanla bir kültürel sorumluluğa dönüştü. UNESCO'nun verdiği Yaşayan İnsan Hazinesi unvanı, onun yıllardır sessizce sürdürdüğü bu emeğin bir karşılığıdır" şeklinde konuştu.
