AK Parti ve MHP`nin uzlaştığı yeni Anayasa teklifi ile ilgili geri sayım başladı. Dün TBMM Başkanlığı`na sunulması beklenen ancak gerekçe yazımı nedeniyle bugüne sarkan teklifin son hali MHP`ye götürüldü. MHP`nin onayından sonra teklif, TBMM Başkanlığı`na sunuldu.
MHP`ye sunulan teklife göre;
* Cumhurbaşkanı devletin başı olacak, yürütme yetkisi Cumhurbaşkanında bulunacak. Cumhurbaşkanı ayrıca, cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar ve üst düzey kamu görevlilerini atamaya yetkili olacak.
* Başbakanlık kalkacak.
* Partisiyle ilişiği kesilmeyecek cumhurbaşkanının kararname çıkarma yetkisi olacak.
* Cumhurbaşkanı hakkında, suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek, üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilecek, üye tam sayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alınabilecek.
* Cumhurbaşkanının parti üyeliği 2018`de, cezai sorumluluğu 2019`da başlayacak.
* Milletvekili sayısı 2019 sonrası için 600 olarak öngörülürken yedek vekillik de teklifte yer alıyor. Seçilme yaşı ise 18`e düşüyor. Askerlikle ilişiği olanların milletvekili adaylığına başvuramaması öngörülüyor
* Anayasanın TBMM`nin seçim dönemi başlıklı maddesi, TBMM ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi olarak değişiyor.
Seçimler 4 yılda değil 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçimleri de 5 yılda bir olacak ve seçmenler, iki seçim için aynı gün sandığa gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek.
* Teklif, yedek milletvekilliği uygulamasını da getiriyor, TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde ara seçime gidileceğine yönelik hükmü kaldırıyor. TBMM üyeliğinin düşmesi, düşürülmesi, ölüm ile diğer boşalma hallerinde boşalan üyelikler, aynı siyasi partinin yedek milletvekilleriyle doldurulacak.
Siyasi partilerin seçim çevrelerindeki milletvekili aday listelerinde bulunup da seçilemeyen adaylar, bulundukları sıra esas alınarak yedek milletvekili sayılacaklar.
Siyasi partiler, genel seçimlerde her seçim çevresinde en az 2 olmak üzere seçilecek milletvekili sayısının beşte biri oranında, bağımsız adaylar ise 1 yedek milletvekili adayı gösterecekler.
Milletvekilliklerinde boşalma olması halinde boşalan üyeliklere, öncelikle o seçim çevresindeki asıl aday listesinde bulunup da seçilemeyen yedek milletvekilleri ikame olacak. Bir seçim çevresinde tüm milletvekilliklerinin aynı siyasi parti adayları tarafından kazanıldığı hallerde, yedek milletvekili listesindeki adaylar sırayla boşalan milletvekilliğine getirilecek.
Boşalan milletvekilliğinin bağımsız adaylardan olması halinde, bu milletvekilinin oy pusulasında gösterilen yedek milletvekili adayı, boşalan milletvekilliği yerine gelecek. İkame gerçekleşmedikçe yedek milletvekilliği için hiçbir hak oluşmayacak.
Savaş nedeniyle seçimlerin yapılmasına imkan görülmezse, TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bir yıl ertelenmesine Meclis karar verebilecek. Erteleme nedeni ortadan kalkmamışsa, aynı usule göre bu işlem tekrarlanabilecek.
* Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi 3 Kasım 2019`da yapılacak.
* Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak.
* HSYK 12 üyeden oluşacak ve iki daire şeklinde çalışacak. Üyelerin yarısını TBMM, diğer yarısını Cumhurbaşkanı belirleyecek.
* Disiplin mahkemeleri dışında, savaş hali hariç askeri mahkeme kurulamayacak. Ancak, savaş halinde asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakılması için askeri mahkemeler kurulması öngörülebilecek.
* Anayasa Mahkemesi`ndeki askeri yargı üyeliği sona erecek. Mevcut üyelerin görev süresi devam edecek. Süre bitişinde AYM 15 üyeden oluşacak.
* Jandarma Genel Komutanlığı MGK`dan çıkacak.
* En az yüz bin seçmen tarafından da Cumhurbaşkanlığına aday gösterilme imkanı getirilecek.
* Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri, yetkileri ve teşkilat yapıları Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenecek.
* TBMM veya Cumhurbaşkanı tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilebilecek. Bu kararın verilmesi halinde seçimler birlikte yapılacak; yasama ve yürütme seçimleri aynı gün gerçekleştirilecek.
* Sıkıyönetim uygulaması anayasadan çıkarılacak. OHAL ilan etme yetkisi, Cumhurbaşkanına verilecek. OHAL ilanı kararları Meclisin onayına sunulacak.
* Kanun teklif etme yetkisi milletvekilinde olacak. Ancak, Cumhurbaşkanına istisna olarak, bütçe kanununu hazırlama, sunma yetkisi ve görevi verilecek. Bütçe, Meclisin onayıyla kabul edilebilecek.
Bazı düzenlemelerin referandumdan hemen sonra hayata geçmesi, sistem değişikliği ile ilgili düzenlemelerin de seçimlerin yapılacağı 2019 yılında hayata geçmesi öngörülüyor.
İLİŞKİLİ HABERLER