Laleli Sanayici ve İşadamları Derneği (LASİAD) Başkanı Gıyaseddin Eyyüpkoca, Türkiye ile Rusya arasındaki uçak krizinin aşılarak yeniden ilişkilerin düzelmesiyle Laleli piyasasının hareketlendiğini söyledi. Eyyüpkoca, krizin aşılmasıyla Laleli piyasasındaki ticaret hacminin yüzde 25`lik iyileşme gösterdiğini bildirdi. Kriz döneminde Rusya ile yapılan ticaretin yüzde 20 seviyesine düştüğünü belirten Eyyüpkoca, rakamların inmesinde tek etkenin uçak krizi olmadığını da dile getirdi. Uçak krizinden önce Rusya?nın petrole dayanan ekonomisinin petrol fiyatlarının düşmesinden kaynaklanan çok ciddi sıkışma yaşandığını söyleyen Eyyüpkoca,?Uçak krizinden önce Rusya?nın petrole dayanan ekonomisinin petrol fiyatlarının düşmesinden kaynaklanan çok ciddi sıkışması vardı. Zaten yüzde 100?e yakın bir devalüasyon yaşanmıştı. Alım güçlerinde yüzde 60?a yakın düşüş söz konusu olmuştu. Kişi başına düşen gayri safi milli hasılada da o oranla düşüş olmuştu? dedi.
?Uçak kriziyle ticaret rakamları çok fazla düştü?
Rusya`daki var olan ekonomik sıkışmaya bir de uçak krizinin eklenmesinin Ruslarla iş yapan Laleli piyasasını da olumsuz etkilediğini dile getiren Eyyüpkoca ?Rusya`daki var olan ekonomik sıkışmaya hemen uçak krizi de gelince olumsuz etkilendik. Zaten bizim ekonomik olarak en fazla bağımlı olduğumuz ve Laleli olarak baktığımızda pazarın yüzde 40?ına sahip bir ülkeydi Rusya. Uçak kriziyle beraber zaten ekonomik kriz yaşayan Rusya?da yaşanan yüzde 40?lık bir küçülme uçak kriziyle birlikte üstüne yüzde 40?ı daha koydu. Rusya ile yaptığımız ticaret durma noktasına geldi yüzde 20 seviyesine düştü. Bir seneye yakın Rusya ile yaşanan sıkıntılar bizi olumsuz etkiledi. Ülke ilişkilerinde hemen bugünden yarına bir düzelme söz konusu olmuyor, belli bir süreç alıyor. Yukarıdan aşağıya düzelme daha hızlı oluyor ama aşağıdan yukarıya düzelme daha kademeli bir şekilde devam ediyor. Uçak krizinden sonra Rusya ile olan ticaretimiz yüzde 80 civarında düştü. Bu uçak krizi açıldıktan sonra yüzde 25?lik bir düzelme oldu. Ama geri kalan yüzde 50-55?lik düzelmenin olması için Rusya ekonomisinin düzelmesi gerekiyor. İki Hafta önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bir açıklama yaparak Rusya ekonomisinin yüzde 40 daraldığını söyledi. Rusya ile aramızda siyasi bir kriz yok Rusya?nın kendi içerisinde ekonomik kriz var. Petrol fiyatlarının düzelmesi gerekiyor ki Rusya ekonomisinin bizim beklediğimiz rakamlara gelebilsin. Ben bir gün Allah?ım ne olur petrol fiyatları yükselsin diyeceğimi düşünmemiştim. Şimdi onu söylüyoruz. Rusya ile daha da yakınlaşacağız, bizim Rusya?ya, Rusya?nın da bize ihtiyacı var? diye konuştu.
?Laleli olarak yıllardır dolar konusunda efsunluyuz?
Dolardaki kur artışına da değinen Gıyaseddin Eyyüpkoca, ?Laleli olarak yıllardır dolar konusunda efsunluyuz. Herhalde geçmişten aldığımız darbelerden kaynaklanan bir durum olsa gerek. Aldığımız ürünleri dolarla alıp dolar ile satıyoruz. Bu bize bir nebzede olsa rahat nefes aldırıyor. Doların yükselmesinde en az etkilenecek bölgelerden birisi biziz? dedi.
Türkiye - Rusya arasındaki ortak ticarette TL ve Ruble kullanılmasının doları devre dışı bırakacağını söyleyen Eyyüpkoca ?Şuan Rusya ile tercihli ticaret anlaşması için ciddi anlamda konuşuluyor. Buradaki ana unsur iki ülke para birimleriyle ticaret yapılması ve karşılıklı bankalarında buna entegre edilmesiydi. Bizim onlara sattıklarımızda TL onların bize sattıklarında veya aldıkların ruble kullanmaları söz konusu. Geçmişte bu uygulanmaya başlanmıştı. O zaman banka komisyonları yüksekti. Eğer bankalar buna entegre edilirse o zaman bizim istediğimiz seviyelerde olacak ve tehdit olarak gördüğümüz dolar devre dışı kalacak? ifadelerini kullandı.
?Karaköy Limanı`nın taşınması bizi etkilemez?
Eyyüpkoca son olarak Laleli piyasasının ürün taşımada kullandığı Karaköy limanının taşınmasıyla ilgili olarak ise ?Geçmişte biz Karaköy limanını çok fazla kullanıyorduk. Özellikle Ukrayna ve Rusya yüklemelerinde 1,5- 2 kilometre kuyruklar oluyordu. Daha sonra bu bölündü, Zeytinburnu ve Halkalı?ya gitti. Bundan sonra limanın olması ya da olmamasının bizi çok fazla sıkıntıya sokacağını düşünmüyorum. Çünkü özellikle son dönemlerde ticaretin hızlı dönmeye başlamasıyla kara yolu ve uçağı tercih etmeye başladık. Uçak ile taşımak ön planda çünkü biz refleksleriyle ile var olan bir bölgeyiz. Laleli olarak hızlı üretip hızlı satıyoruz. Karşı tarafa hızlı bir şekilde tüketip bize dönsün diye? diye konuştu.
Laleli`de tekstil sektöründe faaliyet gösteren firma sahibi Barış Köseliören, şuan Rusya ile Türkiye arasındaki ticaret hacminin 20 milyar dolar civarında olduğunu belirterek ?2014 Kasım ayında baktığımız zaman Rusya ile Türkiye arasında 40 milyar dolara yakın ticaret hacmi vardı. Şuan itibariyle baktığımız 20 milyar dolar civarında. Burada en büyük etken aslında Türkiye tarafından uçak düşürülmesi olayından ziyade Rusya?nın kendi içerisinde yaşadığı ekonomik kriz bunun olumsuz etkileri bize yansıyor. Tabi Antalya?ya da 4,5 milyon turist geliyordu 2016 yılından yasaktan dolayı turist gelmedi. Bin dolardan hesaplarsak 4,5 milyon dolar eder. Buda Türkiye açısından ciddi bir kayıp? dedi.
Köseliören, iki ülke liderinin aldığı inisiyatifle birlikte başlayan barış sürecinin ticarete yansımasının olumlu olduğunu söyleyerek ?2014 yılında ekonomik kriz oldu ondan sonra uçak krizi de olumsuz etkiledi. Rusya?ya giden Türk arkadaşlarımız havalimanlarından geri gönderildi. Meddi ve manevi anlamda sıkıntı yaşadık. Şu sıralar çeşitli anlaşmalar imzalandı doğalgaz anlaşması gibi bunların olumlu yansımaları oluyor olacaktır da. Onun dışında petrol değerlendi şuan 46-47 dolar 25 dolarlardan bu rakamlara çıktı. Biz her iki ülkenin ticaret yapan esnafları olarak olumlu taraflarını görüyoruz. Zaman bizim için önemli olumlu taraflarının yansımasının daha hızlı olmasını bekliyoruz. Rusya kendini ağırdan alıyor. Bunu da süreç içerisinde düzeleceğine inanıyoruz? ifadelerini kullandı.
?Rusya?da doların yükselmesi bizim için olumsuz?
Rusya?da doların yükselmesinin kendileri açısından olumsuz bir durum olduğunu sözlerine ekleyen Köseliören, ?Bizden ürünlerimizi 10 dolara alan insanlar bunu Rusya?da 300-330 Rubleye satıyordu ama şuan 660 Rubleye satmaya başladılar. Rus vatandaşlarının geliri bu derecede artmadı. Bu da satışları olumsuz etkiliyor. Türkiye?de doların yükselmesi dolarla iş yapan bizler için belli noktalarda olumlu. Neden olumlu? Çünkü bizde eğer dolar artışı olursa hemen fiyatlarda düşüşe geçiyoruz. Satışları artırmak için eskiden 20 dolara sattığımız bluzu hemen 17 dolara çekiyoruz. Bu farkı alıp cebimize artmak yaz tatilinde Yunanistan?da harcamak gibi bir şey yapmıyoruz. Tam tersi satışlarımızı artırmak ve müşterimizin daha fazla ürün alması için fiyata bu şekilde yansıtıyoruz. Doların artması satışlarımızı artırmak için iyi ama ülke olarak baktığımız zaman olumsuz oluyor. Doğalgazı, petrolü ithal ediyoruz bunlar doğal olarak Türk halkına eksi olarak yansıyor? şeklinde konuştu.
Gül Kaba- Ali Canberk Özbuğutu