Tokat yöresinde ?gül burnu? olarak bilinen kuşburnu, yüksek kesimlerdeki bitkilerden toplanarak pazarlara getiriliyor. Toplamasından yapımına kadar oldukça zahmetli olan kuşburnu, marmeladı yapılana kadar birçok aşamadan geçiyor. Geleneksel yöntemlerle hazırlanarak sofraya getirilen kuşburnu lezzeti ise damaklarda ayrı bir tat bırakıyor.
Tokat`ta kış mevsimi hazırlıkları yapan kadınlar büyük emekler vererek kuşburnunu kazanlarda kaynatarak pişiriyor. Annesinden öğrendiği kuşburnu marmeladı yapımını yaklaşık 15 yıldır sürdüren 3 çocuk annesi, 5 torunu olan 69 yaşındaki Behiye Asar, sabahın erken saatlerinde başladığı kuşburnu yapımının bir gününü aldığını söyledi. Pazardan satın alarak getirdiği kuşburnunu komşularının yardımı ile önce çöpünden, dikenin ayıklayarak yıkadıklarını ifade eden Asar, daha sonra bakır leğene koyarak kuşburnu tanesini odun ateşinde pişirdiklerini kaydetti. Yaklaşık 1 saat sonra kuşburnunu bakır leğenden plastik leğene alarak çizme giymek suretiyle ezdiklerini ifade eden Asar, Ayağımızla ezdikten sonra kuşburnunu iki defa elekten geçiriyoruz. Elde ettiğimiz kuşburnu suyunu bakır leğene tekrar koyarak odun ateşinde pişiriyoruz. Bakır leğenin dibi tutmasın diye pişene kadar sürekli karıştırıyoruz. Bir buçuk iki saat sonra pişen kuşburnunu kavanozlara koyarak sofraya hazır hale getiriyoruz dedi.
Torunlarım kuşburnunu çok seviyor, ona kola diyorlar
Asar, torunları 7 yaşındaki Ebrunur ile 5 yaşındaki Nisanur`un kuşburnunu çok sevdiklerini daha çok suya katarak meyve suyu gibi tükettiklerini ifade ederek, Torunlarım kuşburnu suyuna kola diyor. Anneleri kuşburnu marmeladını su ile çalkalayarak meyve suyu yapıyor. Okullarına giderken de mataralarına koyup gönderiyor. Okulda çocuklar kola gibi içiyorlar. Aşırı seviyorlar. Bol vitaminli bir meyve. Kurusunu da çay olarak yapıp içiyoruz. Boğaz ağrısına, baş ağrısına, nezleye gribe iyi geliyor. Biz yıllardır kullanıyoruz diye konuştu.
Kuşburnundan vazgeçemiyoruz
Yapması zor olsa da kuşburnundan vazgeçemediklerini ifade eden Asar, Bu mevsimlerde yaptığımız kuşburnunu 7-8 ayda tüketiyoruz. Kış mevsimi hazırlığı olarak tarhana, kuşburnu, konserve yapıyoruz. Doğal olarak tüketiyoruz. Yoksa çarşıda satılıyor ama doğal olanı daha lezzetli ve organik. Çarşıda satılan kuşburnu marmeladı bu lezzeti vermiyor. Kendi elimizle yaptığımız daha lezzetli oluyor. Gözümüzle görüyor tertemiz yapıyoruz. Çarşıdaki nasıl yapılıyor ne katılıyor biz bilemiyoruz. Kuşburnu yapmayı bilmeyen satın alıp tüketiyor şeklinde konuştu.
Kuşburnu azaldı, fiyatı yükseldi
Meydan Çarşısı?nda 23 yıldır kuşburnu sattığını ifade eden Murat Asar, bu yıl havaların yağmurlu geçmesi ve bazı bölgelerde zirai don etkili olması nedeniyle kuşburnu fiyatlarının geçen yıla oranla iki katına çıkarak 6 lira olduğunu söyledi. Kış mevsimi yiyeceği olarak bilinen kuşburnunun C vitamini deposu olduğunu ifade eden Asar, Sivas?tan kuşburnu getirip satmaya çalışıyoruz. Rağbet çok kuşburnu yok. Tokat?ta her evde mutlaka kuşburnu yapılır. Çayı marmeladı çocuklar için kışın daha güzel olur açıklamasını yaptı.
Kış aylarının vazgeçilmezi kuşburnu C vitamini deposu
Halk hekimliğinde böbrek ve mesane taşlarına, ishale, diş eti kanamalarına, göğüs ağrılarına iyi geldiği söylenen C vitamini deposu kuşburnunun çiçek ve yaprakları da bitkisel çay olarak değerlendiriliyor. Daha çok marmelat olarak tüketilen kuşburnu, kahvaltıların vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Tokat yöresinde ?gül burnu? olarak bilinen kuşburnu bitkisi, kaynatılıp içildiğinde vücudu grip ve nezle gibi hastalıklara karşı koruyor. Kuşburnu iltihaplara karşı, solunum yolu enfeksiyonlarına karşı iyi geliyor. Kolesterol seviyesine dengeleyen kuşburnu çayı düzenli içildiğinde kansere yakalanma oranını düşürdüğü belirtiliyor. Kuşburnu ayrıca şeker, böbrek hastalığının yanı sıra kozmetik alanında da kullanılıyor.
Nurhan İçmez
