Mevsimsel değişiklikler insan sağlığını olumsuz etkiler. Sohbaharda güneş ışınlarının; havanın neminin, sıcaklığının ve basıncının değişmesiyle birlikte bağışıklık sistemi zayıflar, hastalıklara eğilim artar. Bu süreç, psikolojiyi de olumsuz etkiler...
Sözcü`de yer alan habere göre sonbaharda güneş ışınlarından daha az yararlanırız, fiziksel stres sıcak havalara göre daha fazladır? Enfeksiyon ve alerjik reaksiyonlara eğilimi artar. Beslenmede daha ağır ve sağlıksız besinlere yönelim ve hareketsizlik başlar. Havanın erken kararması, yağmurlu ve kapalı hava ise depresyonu tetikleyebilir? Ancak bazı önlemlerle tüm bu sorunlardan korunabilirsiniz. Prof. Dr. Osman ERK, sonbaharı sağlıklı geçirmenin püf noktalarını anlattı?
DENGELİ VE DÜZENLİ BESLENİN
Beslenme rejiminin düzenlenmesi, uykunun yeterli ve kalite olması, fiziksel aktivite sağlık açısından son derece önemlidir. Kış ayları hastalıkların fazla olduğu aylardır. Yaz aylarında bol bol güneşlenerek depolanan D vitamini, hastalıklara karşı koruyucu etkiye sahiptir. Bol miktarda antioksidan, anti kanserojen ve vitamin içeren sebze ve meyvelerden yeterli miktarda tüketmeye gayret edilmelidir. Yeşil yapraklı sebzelerden ıspanak, roka, marul, maydanoz, semizotu en çok tüketilmesi gereken yiyecekler olmalıdır. Yeşil yapraklı sebzeler bol miktarda omega 3 içerirler ve omega 3 metabolizmayı hızlandırıcı, kanın akışkanlığını kolaylaştırıcı etkiye sahiptir. Bugünlerde Karadeniz ve Marmara Denizi`nde bol miktarda bulunan ve omega 3 içeriği somon gibi balıklardan bile daha fazla olan hamsi, istavrit, sardalya tüketilmesi sağlık açısından çok önemlidir. Bunun dışında brüksel lahanası, brokoli, karnabahar, bamya, havuç, biber, domates gibi sebzeler sağlık açısından son derece yararlıdır. Her gün 4-5 porsiyon değişik renkli meyve tüketilmelidir. Bir orta boy elma bir porsiyona tekabül eder. Bu boyutta portakal, mandalina, greyfurt, elma, bir orta boy muz, 10 adet üzüm, 1-2 adet incir ile meyve tüketimi tamamlanmalıdır. Beslenmedeki temel felsefe taze, temiz, organik sebze ve meyve tüketilmesidir. İçinde omega 3, vitamin, mineral, arginin gibi aminoasitler bulunan kuruyemişlerden ceviz, badem, fındık ve çam fıstığı her gün 1-2 avuç tüketilmelidir. 10 adet ceviz, 10 badem, 10 fındık, 10 çam fıstığı idealdir. Kuruyemişler beslenmenin olmazsa olmaz bir parçasıdır. Ayrıca su; vücudun fonksiyonlarını yerine getirmesini sağlamak gibi yaşamsal önemi olabir görev üstlenir. Toksik maddelerin vücuttan atılmasını da sağlar. Dolayısıyla yaz aylarında olduğu gibi sonbaharda da gün içinde bol bol su tüketilmelidir.
BU YİYECEKLERDEN UZAK DURUN
Çok fazla omega 6 içeren ayçiçeği, mısır, aspir, safran gibi işlenmiş yağlardan, doymuş yağlar ve trans yağlardan uzak durulmalıdır. Omega 6 yağ asitleri metabolizmayı yavaşlatır ve kilo aldırır. Marketlerde satılan ambalajlı, üzerinde son kullanma tarihi olan yiyecekler; fruktozdan zengin mısır şurubundan yapılan hazır yiyecek ve içecekler, kolalı ve asitli içecekler tüketilmemelidir. Fazla miktarda kafein içeren çay, kahve ve kolalı içecekler az miktarda tüketilmelidir. Kavun, karpuz, incir, muz, üzüm gibi fruktozdan zengin, glisemik indeksi yüksek meyveler çok kısıtlı tüketilmelidir. Hazır ambalajlı besinlerde bol miktarda tuz vardır, tansiyonu yükseltip kalp krizine neden olabilir.
UYKU DÜZENİNİZE DİKKAT EDİN
Erken uyumaya ve erken kalkmaya özen gösterilmelidir. Sindirim sisteminin rahatlaması için akşam saat 20.00`den sonra yemek yenilmemelidir. Günde ortalama 7 saatlik kaliteli bir uyku sağlık açısından son derece önemlidir. Yeterli uyku kişiyi diyabet, kanser, obezite gibi hastalıklardan koruyucu etkiye sahiptir.
DEPRESYONA YENİLMEYİN
Sonbaharda neden depresif oluyoruz? Çünkü güneş ışınlarının azalması ve havanın erken kararması, doğadaki değişiklikler biyolojik olarak bizi etkiliyor. Ayrıca bu dönemde tatil bitiyor, okullar açılıyor, masraflar başlıyor, hayatın gerçekleriyle yüzleşiliyor. Daha önce depresyon tanısı alan kişilerde sonbaharda depresyonun tekrarlama ya da şiddetlenme ihtimali daha fazla. Aslında mevsim değişikliklerinde yalnızca depresyon değil, psikiyatrik hastalıkların birçoğu da tetiklenir. Eğer her gün, gün boyu süren bir biçimde üzgün, endişeli, boşluktaymış gibi hissediyorsanız. Her zaman yaptığınız şeylerden eskisi gibi zevk almıyorsanız. İştahınızda azalma veya artma varsa? Hemen her gün uykusuzluk çekiyorsanız ya da aşırı uyuyorsanız. Karar vermekte, güçlük çekiyorsanız. Kendinizi sürekli yorgun hissediyorsanız. Nedeni bulunmayan ağrılar, nefes darlığı, baş dönmesi, saç diplerinde terleme, mide ve bağırsaklarda gaz, ishal-kabızlık gibi yakınmalarınız varsa nedeni depresyondur? Depresif ruh halinden kurtulmak için ise düzenli beslenip, düzenli egzersiz yapın. Aktif olun.
Ailenizden ve çevrenizden destek alın. Hobiler edinin. Sosyal aktivitelerinizi artırın. Doktor tavsiyesi olmadan depresyon ilacı kullanmayın. Eğer bunlara rağmen sıkıntılarınızdan kurtulamıyorsanız mutlaka bir uzmana başvurun.
BU EGZERSİZLERİ MUTLAKA YAPIN
Sabah erken saatlerde veya akşamüzerleri yapılacak tempolu yürüyüşler kalp ve damar sağlığı, sindirim sistemi sağlığı için önemlidir. Tempolu ve en az 30 dakika süren bir yürüyüş şifa gibidir, hastalıklardan, obeziteden korur, metabolizmayı hızlandırır ve depresyonu önler.
GRİP VE ZATÜRREYE KARŞI ÖNLEM ALIN
Grip ve zatürre kış aylarının en çok korkulan çok sık karşılaşılan enfeksiyon hastalıklarıdır. Özellikle kronik bir hastalığı olan, kanser tedavisi gören, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullanan yaşlı hastalarda aşı tedavisi son derece etkili ve gereklidir.
