Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif?le görüştü. Görüşmenin ardından Çavuşoğlu, İranlı mevkidaşı ile ortak basın toplantısı düzenledi. Toplantıda iki bakan gazetecilerin sorularını da cevapladı. 15 Temmuz darbe girişimi gecesine değinen Çavuşoğlu, ?O gece biz Samsun?da uyumadık, sabahladık. Ama Tahran?da kardeşim Cevad Zarif bizimle beraber uyumadı. O gece en çok görüştüğüm Dışişleri Bakanı idi yurt dışından. En az gece 4-5 defa beni aradı, son durumlar hakkında bilgi aldı. Ertesi günlerde de defalarca aradı. Esasen 18 Temmuz Pazartesi günü Cevad Zarif?in ziyareti gerçekleşecekti. Ama darbe girişiminden dolayı bu ziyareti ertelemek durumunda kaldık. Daha sonraki süreçte de Türkiye?ye ne zaman hazırsa gelmeye hazır olduğunu bize iletmişti? diye konuştu.
?İkili ticaretimizde biraz düşüş var ama 30 milyar dolar hedefimiz var?
Kendi aralarında ikili konuları değerlendirme fırsatları olduğunu söyleyen Bakan Çavuşoğlu, ?Özellikle siyasi ilişkilerimizi, ki bu yıl karşılıklı ziyaret ve üst düzeyde toplantılar bakımından son derece verimli bir yıl oldu. Biz bu süreci devam ettirmek istiyoruz. İran Meclis Başkanı Larijani?nin Türkiye?ye ziyareti söz konusu. Ekonomi Bakanımız İran?a gidecek. Meclislerimizin Dışilişkiler Komisyonu başkanları görüşecekler. Biz zaten her fırsatta görüşüyoruz. Bu momentumu devam ettirmekte fayda var. İkili ticaretimizde biraz düşüş var. Ama 30 milyar dolar hedefimiz var. Bir taraftan ürün çeşitliliği, diğer taraftan ticaretin önündeki bazı engeller var, ulaşım dahil taşımacılık, bunları kaldırmamız gerekiyor. Karşılıklı yatırımların miktarını arttırma konusunda da ciddi bir ilgi var. İranlı iş adamlarının Türkiye?de yatırımları, Türk iş adamlarının İran?da yatırım yapmak istediklerini görüyoruz. Bizim de görevimiz kendilerine yardımcı olmak. Bu şekilde ticaret hacmimizi de arttırmayı düşünüyoruz? ifadelerini kullandı.
?Doğalgazda fiyat konusunu da konuştuk?
Bölgesel konuları da değerlendirdiklerini belirten Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
?Bölgesel konuların içinde enerji işbirliği de var. Hem ikili düzeyde hem bölgesel. Doğalgazın Türkiye?ye gelmesi, daha fazla almak istiyoruz. Fiyat konusunu da konuştuk. Tahkimlere bırakmadan esasen fiyat konusunda da anlaşabilmeliyiz. İran doğalgazının Avrupa?ya ulaşması, elektrik alanındaki işbirliğimizi hem ikili düzeyde hem bölgesel düzeyde değerlendirme fırsatı bulduk. Turizm konusunu değerlendirdik. Biz İranlı kardeşlerimizin tatillerini geçirmek için her fırsatta Türkiye?ye gelmesinden büyük bir memnuniyet duyuyoruz. Daha fazla kardeşimizi ağırlamak istiyoruz. Suriye konusunda düşüncelerimizi paylaştık ama bundan sonraki süreçte daha yakın işbirliği içinde konuları değerlendireceğiz. Ortak hemfikir olduğumuz konular var. Özellikle Suriye?nin sınır bütünlüğü, toprak bütünlüğü konusunda hemfikiriz. Bazı konularda görüş ayrılığımız bugüne kadar oldu. Ama görüş ayrılığı olduğu zamanlarda bile diyaloğumuzu hiçbir zaman kesmedik. Biz Suriye?de kalıcı bir çözüm için İran?ın yapıcı rolünün önemli olduğunu başından beri vurguluyoruz. Bugün de aynı çizgideyiz. İran?da PEJAK, Türkiye?de PKK, Suriye?de PYD bunların arasında da bir ayrım görmüyoruz. Hepsinin bölgenin, İran?ın ve Türkiye?nin güvenliğine tehdit olduğunu biliyoruz. Bu alanlarda da terörle mücadelede aynı şekilde yine bölgede DAEŞ, El-Nusra, maalesef radikalleşen terör örgütleri var. Bunlara karşı da birlikte mücadele etmemiz lazım. Suriye?de kalıcı barış ve çözüm için bundan sonraki süreçte de işbirliğimizi daha da güçlendireceğiz.?
Bakan Çavuşoğlu, Zarif?in Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başbakan Yıldırım ve daha sonra da TBMM?yi ziyaret edeceğini bildirdi.
?Türkiye halkını hem tebrik etmek isterim, onları darbeciler karşısında gösterdikleri direnişten dolayı tebrik ederim?
Konuk Bakan Zarif ise konuşmasında, ?Türkiye halkını hem tebrik etmek isterim, onları darbeciler karşısında gösterdikleri direnişten dolayı tebrik ederim, gerçekten iftihar yarattılar bölge halklarına. Bu şekilde bölge halklarının böyle darbelere ve zor kullanımına, insanların demokrasi ve haklarını ellerine almalarına izin vermediklerini gösterdiler. Kardeşim ve dostum Sayın Çavuşoğlu?ndan bundan dolayı bugün demokrasinin merkezi Türkiye parlamentosudur. Maalesef darbeciler eliyle bombalandı? şeklinde konuştu.
?Elektrik, doğalgaz ve enerji hatlarının Türkiye ve Avrupa?ya bağlantısını sağlamaya hazırız?
?Elektrik, doğalgaz ve enerji hatlarının Türkiye ve Avrupa?ya bağlantısını sağlamaya hazırız? diyen Zarif, ?Bu alanda Türk arkadaşlarımızla işbirliği yapmaya hazırız. İran?ın doğalgazının satışının, artışının yapılması Türkiye?ye, Türk arkadaşlarımızın yatırım yapmaları doğalgaz alanında, elektrik alanında tabi ki öncelik verilir onlara. İki ülkenin işbirliği turizm alanında, belki bugün de yine daha çok İranlı turistimiz Türkiye?de vardır. Umarız gelecekte bazı sorunları ortadan kaldırarak bunu artırma imkanı olur. İran vatandaşları sağlıklı bir şekilde dostları ve komşularının ülkesinde tatillerini geçirirler. Terörizmle aşırıcılıkla mücadele konusunda ortak amacımız, bakış açımız var. Bu alanda da işbirliği yapmamız lazım. Biz aynı şekilde Türkiye gibi Türkiye?nin güvenliğini kendi güvenliğimiz olarak görüyoruz. Suriye?nin toprak bütünlüğünün korunması ve tüm Suriye halkının kendi geleceklerini belirlemesi gerekiyor. Türkiye ve Rusya?nın işbirliğinin başlamasından çok memnunuz. Bu alanda işbirliği yapmaya, yardım etmeye hazırız? değerlendirmesinde bulundu.
?Mazeretsiz şekilde dönmeyen memur sayısı 32?dir?
Darbe girişiminin ardından Ankara`ya çağrılan diplomatlardan birinin Rusya`ya kaçtığı iddialarına yönelik soru üzerine Çavuşoğlu, ?Biz Bangladeş Büyükelçiliğimizde görev yapan 3 memurumuzu geri çağırmıştık. Bunlardan 2 tanesi ABD?ye kaçtı. Bir tanesi de Türkiye?ye döndü. Bakanlığımızda göreve başladı. Merkezde görevlendirmek için davet etmiştik. Toplamda ilk etapta 208 diplomatik kariyer memurunu merkezde görevlendirmek üzere geriye çağırmıştık. Mazeretsiz şekilde dönmeyen memur sayısı 32?dir. Bazılarının geçerli mazeretleri oldu ve bizden izin istediler. Mazeretsiz şekilde dönmeyen kişi sayısı ise 32?dir. Bu iddia yeni geldi bize ve detaylı bir şekilde inceleyeceğiz? açıklamasını yaptı.
?Geri dönmeyen 32 kişinin değişik yollarla başka ülkelere kaçtığı bilgisini aldık
Yurt dışında FETÖ soruşturması kapsamında firar eden ve kendisinden haber alınamayan memurlar hakkındaki son durumu değerlendiren Bakan Çavuşoğlu, ?Biraz önce rakamları verdim. Bu geri dönmeyen 32 kişinin değişik yollarla başka ülkelere kaçtığı bilgisini aldık. Deniz yoluyla kaçanlar var. Hava yoluyla kaçanlar var. Bazıları hakkında henüz teyit edilmiş bir bilgi yok. Nerede oldukları hakkında henüz bir bilgi yok. Bunları en kısa süre içerisinde tespit ederiz. Tabi kaçtıkları ülkelerle de temasa geçtik, onların iadesi ile ilgili çalışmaları sürdüreceğiz? dedi.
27 Temmuz?dan bir gün önce NATO toplantısına iştirak ettiği hakkında bilgi var
?Amerika?daki amiral konusunda da farklı bilgiler geliyor? diyen Bakan Çavuşoğlu şunları kaydetti:
?Genelkurmay Başkanlığı?na bunu sormak lazım ama bizdeki bilgiye göre buradaki amiral 7 Temmuz?da casusluk davası için Türkiye?ye davet edilmiş ve daha doğrusu 30 Haziran?da kendisi bir uçağa binemediği hakkında bir rapor almış, daha sonra kendisinin görevine son verildiğine dair kararda 27 Temmuz?da Resmi Gazete`de yayınlanmış. Kendisinin 26 Temmuz?da NATO toplantısına iştirak ettiği ileri sürülüyor. Bizdeki bilgiler bunlar. Yani 27 Temmuz?dan bir gün önce iştirak ettiği hakkında bilgi var.?
22 Ağustos?ta gelecekler, 23-24 Ağustos?ta görüşmeler yapılacak
FETÖ?nün iadesiyle ilgili soru üzerine ise sürecin devam ettiğini vurgulayan Bakan Çavuşoğlu, ?İlave bilgileri, belgeleri ABD?ye ulaştırıyoruz. Darbe girişimi ile ilgili dosyayı Adalet Bakanlığımız hazırlıyor. Elde edilen bilgilerle beraber tüm gerekli delilleri de içeren dosya hazırlanıyor. Bizim ABD?den yaptığımız çağrılar sonucu, girişimler sonucu bazı olumlu sinyalleri de almaya başladık? şeklinde konuştu.
23-24 Ağustos tarihlerinde ABD Adalet Bakanlığı?ndan bir grup heyetin Türkiye?ye geleceğini söyleyen Bakan Çavuşoğlu, ?Yani 22 Ağustos?ta gelecekler. 23-24 Ağustos?ta görüşmeler yapılacak. ABD?den aynı şekilde üst düzey bir ziyarette bekliyoruz. Hem John Kerry hem de Boyden gelmek istediğini söylemişti. Bize sunulan tarihlerin uygun olduğunu biz belirtmiştik. Bu ziyaretlerden sonra dosya hazırlandıktan sonra tabi Adalet Bakanlığımız ile birlikte bu yeni delil ve dosyalarla Washington?a gidip girişimlerde bulunacağız. Hem yeni dosyaları teslim edeceğiz hem de iade için girişimlerde bulunacağız. Esasen her şey ortada, aramızda anlaşma var. İade anlaşması bugüne kadar da uygulamışız. Bu darbe girişiminin arkasında kimin olduğunu tüm dünya biliyor. Biz diğer resmi belgeleri de ulaştıracağız. Beklentimiz ABD?nin en kısa süre içinde bu terörist başını, FETÖ?yü Türkiye?ye iade etmesi? ifadelerini kullandı.
ABD?den gelecek heyetin ziyaretine ilişkin konuşan Bakan Çavuşoğlu, ?Henüz netleşmedi ziyaretler, bize önerilen tarihlere biz olur dedik. Ama henüz tarihlerde gelip gelmeyecekleri konusunda bir teyit gelmedi. Ama önümüzdeki günlerde bu teyidin geleceğini umut ediyoruz? dedi.
?Hükümet, İran turlarının tekrardan başlaması için işbirliğine hazırdır?
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de, 15 Temmuz darbe girişiminden sonra İran tarafından seyahat acentelerine konulan tur bilet satış yasağının kaldırılması ile ilgili şu açıklamalarda bulundu:
?İran?dan İstanbul?a, Ankara?ya uçuşlar devam ediyor. Bütün uçaklar da Türkiye?ye doğru geliyor. Darbe kalkışmasından sonra ortaya çıkan sorunlar bazı uçuşların gecikmesine neden oldu. Hükümet, İran turlarının tekrardan başlaması için işbirliğine hazırdır.?
?Türkiye ile Rusya arasındaki işbirliğinden çok memnunuz?
Türkiye ile Rusya arasındaki işbirliğinden dolayı memnun olduklarını kaydeden Zarif, ?Biz iki önemli komşumuzun ilişkileri iyiye doğru gitti. Bölgesel işbirliğine doğru gidiyor. Her 3 ülke için de önemlidir bu işbirliği. İran her zaman Türkiye ile Suriye konusunda pozitif diyalogları oldu. Bütün taraflar Suriye?de güvenliğin sağlanması, huzur ve çatışmaların bitirilmesi için işbirliği yapmaları lazım. Türkiye ile Rusya arasındaki başlangıç işbirliği içinde çok memnunuz? diye konuştu.
Benan Özben - İlker Turak - Pelin Üzek