Bugün, 22 Kasım 2024 Cuma
Yaz aylarının gelmesiyle pek çok kişi serinlemek amacıyla deniz, göl, akarsu, dere veya havuzdan yararlanıyor. Dolayısıyla en sık görülen ölüm veya yaralanma vakaları arasında da suda boğulma yer alıyor. Suda boğulmaların büyük çoğunluğu kaza sonucu gerçekleşiyor. Ayrıca ne yazık ki ölen kişilerin büyük çoğunluğu 20 yaş altındakiler oluyor. Medline Sorumlu Müdürü Dr. Koray Akay, boğulma nasıl olur, acil müdahale nasıl olmalıdır gibi sorulara yanıt verdi:
BOĞULMA NASIL OLUR? CAN KAYBI YAŞANMASININ ASIL SEBEBİ NEDİR?
Suda boğulmanın aşamaları şu şekildedir;
- Şaşkınlık ve panik halde kişi suya battığında bilinçli olarak nefesini tutar ve su yüzeyinde derin nefes alır.
- Su altında soluk borusuna su girmesi ile refleks olarak nefes tutulur.
- Kanda karbondioksit seviyesi yükselir ve kişi derin nefes alır ve su akciğerlere girer.
- Bilinç kaybolur, solunum durur, ölüm meydana gelir.
Yüzme bilen biri boğulabilir mi? Bilse de başka bir sebepten boğulma yaşayabilir miyiz?
Suda boğulmalar öncelikle yüzme bilmeyenlerin derinliğini, taban yapısını bilmedikleri sularda serinlemek istediğinde olur. Ancak yüzme bilenler de akıntı, dibi balçık zemin, travma, kramp, alkol, ilaç kullanımı, suda riskli hareketler, senkop, epilepsi, kalp hastalıkları ve su sporları kazaları gibi sebeplerden suda boğulabilirler.
Özellikle çocuklarımızla beraber suda bulunmalı ya da onları yakından takip etmeliyiz. Çünkü onlar daha çabuk paniğe kapılabilir, şaka yaparken zarar görebilirler. Havuz ortamında ise ya yanında olmalı ya da yakın gözlem yapmalıyız. Havuzlardaki aksesuarlar, devir daim makineleri ve bunların havuz içi boşlukları büyük tehlike oluşturmaktadır.
BOĞULMA ANINDA NE YAPMALIYIZ?
Suda boğulmaları 2 türde değerlendirebiliriz.
1-Kuru boğulma; akciğerlerde su yoktur ya da çok az vardır. Bu kişilerde gırtlak spazm durumundadır, akciğerlere ne su ne de oksijen girebilir.
2- Su yutarak boğulma; boğulmaların büyük çoğunluğu bu sebep ile olur. Akciğerlere dolan su miktarı, cinsi ve ısısı solunumun durmasında etkendir. Suda boğulmakta olan kişiye yüzme bilsek bile ilk olarak can yeleği, can simidi, ip gibi suda batmayan bir cisim atmalıyız. Yüzerek can kurtarmak eğer bu konuda eğitim almamışsak bizim için de tehlikeli olabilir. Çünkü boğulmakta olan kişi panik halinde çırpınırken bize de zarar verebilir, boğulmamıza neden olabilir.
-Boğulma tehlikesi geçiren kişi sudan çıkartılınca, varsa ağzındaki protez, takma diş, kusmuk gibi yabancı cisimler temizlenmeli, sert bir zemine alınmalı
-Baş geriye yatırılıp çene kaldırılmalı, ensenin altına katlanmış giysi vb.konmalı
-Bir el kişinin alnına konarken aynı elin baş ve işaret parmakları ile burun kapatılmalı, diğer el ile ağız açılmalı
-Kurtarıcı normal bir soluk alır yaralının ağzını içine alacak şekilde ağzını yerleştirir, yaralının göğsü yükselmeye yetecek kadar 2 kurtarıcı nefes verilir, havanın geri çıkması için zaman verilir
-Sonrasında kalp basısı uygulamak için göğüs kemiğinin alt ve üst uçu tesbit edilerek alt yarısına bir elin topuğu yerleştirilir, diğer el bu elin üzerine yerleştirilir ve eller kenetlenir
-Ellerin parmakları göğüse temas ettirilmeden, dirsekler bükülmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda dik olacak şekilde, göğüs kemiği 5 cm. aşağı inecek kadar 30 kalp basısı yapılır. Basıyı dakikada 100 olacak şekilde yapmalıyız.
-Bu uygulamayı 30/2 şeklinde yaralı kendine gelene kadar, hastaneye ulaştırılana veya ambulans gelene kadar uygulamalıyız.
Boğulma vakalarında tatlı su-tuzlu su farkı var mı?
Evet. Tatlı suda ölüm 3-4 dakikada gerçekleşir. Akciğerlerdeki hava kesecikleri kapanarak kanın oksijenlenmesini engeller, kan oksijenlenmeden tekrar dolaşıma geçer. Tatlı suyun yoğunluğu düşük olduğu için damarlar tarafından emilir, alyuvarlar patlar, kanın hacmi artar ve kalbin yetersizliğe düşmesine sebep olur. Kanın dokulara oksijen taşıması bozulur. Tuzlu suda ise ölüm 5-6 dakikada gerçekleşir. Yutulan suyun sodyum klorür miktarı fazla olduğu için kan damarlardan akciğer keseciklerine dolar. Oksijenlendirilemeyen dokular sonucu ölüm meydana gelir.
İKİNCİL BOĞULMA NEDİR?
Hastalar kurtarıldıktan sonra 72 saat takip edilmelidir. Çünkü ikincil boğulma diye adlandırılan durum gerçekleşebilir. Bu durum çoğunlukla bebeklerde veya çocuklarda tehlikelidir. Özellikle havuz sularındaki kimyasallar, akciğerlerde kalan su zaman içinde akciğerlerin yapısını bozarak görevlerini yapmasına engeller ve boğulmaya sebep olabilir. Eğer çocukta nefes alma güçlüğü, yoğun öksürük, halsizlik, uyku sersemliği, fark edersek muhakkak doktora götrmeliyiz. Aynı şekilde suyun mikrobik yapısı, yutulan yosun vb. parçacıklar zaman içinde enfeksiyona veya hava yolunun tıkanmasına da sebep olabilir.
