Bugün, 21 Kasım 2024 Perşembe
İhsan Yavuzer 1 Şubat 1960 tarihinde Erzurum’un Oltu ilçesine bağlı Aşağıçamlı [Terpink] köyünde doğmuştur (Özarslan 2001: 407). Âşık İhsan Yavuzer’in ailesi 1963'te Şenkaya ilçesinin Bardız bucağına taşınmıştır (Yavuz 1996). Bu yüzden doğum yeri olarak Şenkaya ilçesine bağlı Gaziler [Bardız] bucağını gösteren kaynaklar da vardır (Halıcı 1992: 497). Babası Mürsel Bey, annesi Firdevs Hanım'dır. Âşık İhsan Yavuzer'in Durmuş, Elif ve Sevgi adında üç kardeşi vardır (Gözütok 2011: 44). İlkokula Gaziler bucağında başlayan Âşık İhsan Yavuzer ailesinin İzmir’e taşımasıyla ikinci sınıftan dördüncü sınıfa kadar İzmir‘de Bornova Hilal İlkokulu‘nda okur.
Ailesinin tekrar Gaziler’e dönmesiyle ilkokulu Gaziler’de bitirir. Âşıklığa ilgisi ilkokul çağında başlayan Âşık İhsan Yavuzer, yörenin ünlü âşığı Âşık Mevlüt İhsanî’ye büyük hayranlık duyar. 1973'te ortaokula başlamışken okulu yarım bırakmış ve babası tarafından Âşık Mevlüt İhsanî’ye çıraklığa gönderilir. Genç İhsan, Âşık Mevlüt İhsanî’nin yaşadığı Sarıkamış’a altı saatlik yolu yürüyerek gider. Âşık İhsan Yavuzer, 1973 yılından 1977 yılına kadar Sarıkamış’ta kalır ve Âşık Mevlüt İhsanî’ye çıraklık eder. Bu süre içinde saz çalmayı, söz söylemeyi ve geleneğin diğer icaplarını öğrenir.
Kaynaklarda mahlasının ustası Âşık Mevlüt İhsanî tarafından verildiği belirtilir. Aslında mahlas olarak kendisine başlangıçta Ustası Âşık Mevlüt İhsanî tarafından “Küçük İhsan” denilir, daha sonra babasının arıcı olması nedeniyle “Arıcıoğlu” olarak anılır.
Ancak 1976'da Adana‘da Âşıklar Şöleni‘nde katılan âşıkların adının yazılı olduğu afişe Âşık Nuri Çırağî tarafından ismi “Âşık İhsan Yavuzer” olarak yazdırılmıştır. Âşık Nuri Çırağî‘ye olan sevgi ve saygısından ötürü bu durumu kabullenir ve “Yavuzer”i mahlas olarak kullanmaya başlar (Gözütok 2011: 46). Âşık İhsan Yavuzer âşıklığın yanı sıra Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nde işçi olarak çalışır ve 2008'de emekli olur. Erzurum haricinde başlangıçta İstanbul, Ankara, İzmir, Kars, Van, Ağrı, Artvin, Gümüşhane, Trabzon, Eskişehir, Bilecik ve Tunceli'de, daha sonraki yıllarda sanat icrası için yurdu baştanbaşa dolaşır.
Yurtdışında Almanya, Fransa, Lüksemburg, Hollanda gibi özellikle Türklerin yoğun olarak yaşadığı ülkelerde İtalya, Yugoslavya, İsviçre’de çeşitli vesilelerle yapılan şölenlere katılır. 1978'de, akrabası Cevriye Hanım ile evlenir, bu evliliğinden Murat, Selçuk, Muhammet ve Leyla adında dört çocuğu olur (Alver 1998). İlk eşi Cevriye Hanım 2012'de vefat eder. Âşık İhsan Yavuzer, ikinci evliliğini Arzugül Hanım ile yapar.
1975'te Atatürk Üniversitesi‘nin düzenlediği Âşıklar Şöleni‘nde “güzelleme” dalında aldığı birincilik ödülü aldığı ilk ödüldür. Çok sayıda plaket ve takdirname almıştır. 1980'de “Kürşat Yüzbaşı” adında bir hikâye kaseti çıkarmış sonrasında “Erol Erganî-İhsan Yavuzer Atışması 1-2-3” başta olma üzere özellikle Âşık Rahim Sağlam ve Âşık Kul Nuri ile atışma kasetleri ve “Doydun da Gittin”, “Kara Sevda”, “Nerdesin”, “Özgeçmişim”, “Sır Aramızda”, “Yalan Olur mu”, “Zalim Gurbet” adlarıyla serbest deyişme kasetleri yapar. Kasetlerinin sayısı yirmi civarındadır. Âşık İhsan Yavuzer‘in yetiştirdiği çıraklar; Behzat Yaralı, Veli Üneş, Murat Piroğlu, Kenan Coşar, Veysel Yıldızer, Mustafa Acaroğlu ve âşığın oğlu olan Selçuk Yavuzer’dir (Gözütok 2011: 47).
Âşık Mevlüt İhsanî gibi büyük bir ustanın yanında yetişmesi dolayısıyla Âşık İhsan Yavuzer, ustasıyla birlikte sık sık toplanan âşık meclislerinde bulunur, âşıkların sanatlarını icra ettikleri düğünlere, panayırlara, kutlamalara, uzun kış gecelerinde kahvehanelerde yapılan âşık fasıllarına katılır ve kendisini geliştirirmiştir. Geleneğin bütün icaplarını son derece iyi bilen ve irticalen şiir söylemeyi kendi kendine geliştirmiş olan Âşık İhsan Yavuzer, âşıklığı önceleri yaylalarda gezerek icra ederken, daha sonraki yıllarda kahvehanelerde, düğünlerde, gecelerde, ulusal ve uluslararası festivallerde, radyo ve televizyonlarda icra etmiş, katıldığı yarışmalarda birçok derece almıştır (Özarslan 2001: 407). Yurtiçi ve yurtdışında çeşitli vesilelerle yapılan âşık programlarına iştirak eden âşığın şiirleri mahallî gazetelerde yayımlanmıştır.
Yavuzer’in şiir ve deyişmelerine kimi antoloji, güldeste ve dergilerde yer verilmiştir. Bu şiirlerin birçoğu elektronik ortamda yazılı metin olarak ve ayrıca sosyal medyada klip hâlinde mevcuttur. Divan, koşma, semai, destan başta olmak üzere gelenekte cari türlerde ve biçimlerde söylediği güzelleme, öğütleme, koçaklama, taşlama tarzındaki şiirleri 230 civarındadır. Bu şiirlere muhtelif âşıklarla yaptığı deyişmeler dâhil değildir.
Yavuzer’in serbest deyiş özellikli şiirleri Erzurum Palandöken Belediyesince kitap olarak yayına hazırlanmaktadır. Şiirlerinin yanında hikâye anlatıcılığı da bulunan Âşık İhsan Yavuzer, ustası Âşık Mevlüt İhsanî’ye ait Kürşat Yüzbaşı, Bahtiyar‘ın Hikâyesi ve Nihanî Baba adlı üç halk hikâyesi bilmekte olup bu hikâyelerle ilgili kasetler de çıkarmıştır (Yavuz 1987).
Alver, Yusuf (1998). Âşık İhsan Yavuzer. Lisans Bitirme Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
Gözütok, Şerif (2011). Âşık İhsan Yavuzer’in Şiirlerinde Yer Alan Eğitsel Unsurlar. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Halıcı, Feyzi (1992). Âşıklık Geleneği ve Günümüz Halk Şâirleri. Ankara: TTK Yay.
İhsan Yavuzer, 1960 Erzurum doğumlu, âşık, işçi [16.09.1996 tarihinde Erzurum’da Metin Özarslan tarafından yapılan görüşme. Görüşmenin ses kaydı ve deşifre edilmiş metin M. Özarslan arşivindedir].
Kepenekli, Tuğba (2008). “İhsan Yavuzer (Âşık Yavuzer)”. Sazın ve Sözün Sultanları Yaşayan Halk Şairleri. C. 1. Ed. F. A. Turan, B. Uysal, Z. Keleşabdioğlu, E. Gökçe] Ankara: Gazi Kitabevi. 309-315.
Kırkkılıç, Ahmet, İbrahim Topal, Selda Öksüz (1997). Geleneksel Türkiye Âşıklar Yarışması (1990-1996). Erzurum: Erzurum Halk Ozanları Kültür Derneği Yay.
Özarslan, Metin (2001). Erzurum Âşıklık Geleneği. Ankara: Akçağ Yay.
Özhan, Mevlüt, vd. 1992). Yaşayan Halk Ozanları Antolojisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
Vural Temel (2012). Sümmanî'den Günümüze Oltu Havzası Şairleri. Ankara: Bizim Büro Yay.
Yavuz, İhsan (1987). “Âşık Yavuzer”. Hagem Arşivi, Yazılı Belge No: 870007. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
