Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından Cemilpaşa Konağı Kent Müzesi'nde kültürel hafıza söyleşileri kapsamında düzenlenen etkinlikte Akademisyen M. Alişan Budak "19. ve 20. Yüzyılda Diyarbekir Kentli Müzik Kültürü"nü anlattı.
Akademik Sunum ve Tez Çalışması
Budak, müzikoloji ve müzik teorisi alanındaki yüksek lisans tezinden kesitler sunarak "Diyarbakır-Elazığ-Urfa kentli makamsal müzik geleneklerine tarihsel ve analitik bir bakış" başlıklı çalışmasını katılımcılarla paylaştı. Ankara Devlet Konservatuarı derlemelerinden oluşan kayıtları dinleten Budak, Diyarbakırlı sanatçılar hakkında bilgi verdi.
Bölgesel Müzik Merkezleri
Budak, Diyarbekir, Harput ve Urfa kentlerinin makam müziği açısından Anadolu ve Yukarı Mezopotamya'nın önemli merkezleri olduğunu belirtti. Bu kentlere ait müzik geleneklerinin günümüze ulaşan örneklerinin müzikal açıdan ilgi çekici benzerlik ve farklılıklar içerdiğini ifade etti.
Yerel Müzik Terminolojisi ve Makam Analizleri
Budak, bölgede kullanılan Beşiri, İbrahimi, Kürdi, Muhalif ve Nevruz makamlarının tarihsel kaynaklardaki tanımlarını araştırdığını açıkladı. Bu makamların Diyarbekir'e ait örneklerinin ezgi çekirdekleri metodu kullanılarak analiz edildiğini ve Harput, Urfa'daki örnekleriyle birlikte Azerbaycan, İran, Irak gibi çevre coğrafyalardaki kullanımlarına dair analitik bilgiler elde edildiğini kaydetti.
Çok Katmanlı Makam Yapısı
Akademisyen, yöreye özgü çok katmanlı bir makam kurgusu ve bu kurgu üzerine inşa edilen müzikal türlerin komşu coğrafyalardaki makam müziği uygulamaları ile benzer karakterde olduğunun tespit edildiğini belirtti.
Diyarbakır'ın Müzikal Dinamizmi
Budak, 19. yüzyılın sonunda 35-40 bin nüfusa sahip Diyarbakır'ın tarihsel süreçte göç hareketleri yaşadığını ve bu nedenle çok dinamik bir şehir olduğunu vurguladı. "Kendini yenileyen bir şehir. Bugünkü Diyarbekir müziğinde bambaşka makamlar, türler var. Müzik icra edilen mekanlar, müzik okulları var" diye konuştu.
Söyleşi, soru-cevap bölümünün ardından sona erdi.